Εδώ και πολλά χρόνια το dimming των λαμπτήρων ήταν μια πραγματικά απλή διαδικασία.
Οι λαμπτήρες πυρακτώσεως και αλογόνου παρείχαν μια ομαλή και ευρεία κλίμακα αυξωμείωσης του φωτισμού, από πολύ χαμηλή έως πολύ φωτεινή, χρησιμοποιώντας τυποποιημένους περιστροφικούς διακόπτες.
Αυτή η τεχνολογία dimming ήταν σχετικά φθηνή, εύκολη στην τοποθέτηση και χωρίς προβλήματα. Ωστόσο, οι ανεπάρκειες των λαμπτήρων πυρακτώσεως και αλογόνου οδήγησαν στην άνοδο της τεχνολογίας φωτισμού LED.
Ο μέσος λαμπτήρας πυρακτώσεως έχει αποτελεσματικότητα φωτεινότητας μεταξύ 10-20%, δηλαδή μόλις το 10% της χρησιμοποιούμενης ενέργειας παράγει ένα ορατό φως, το άλλο 90% χρησιμοποιείται για τη δημιουργία θερμότητας. Αυτό είναι πολύ χαμένη ενέργεια! Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που απομακρύνθηκαν από την αγορά.
Έτσι λοιπόν κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά οι λαμπτήρες LED. Oι κατασκευαστές φωτισμού προσπάθησαν να προωθήσουν αυτήν την τεχνολογία προκειμένου να καταστήσουν μια εμπορικά βιώσιμη πηγή φωτός για να αντικαταστήσουν τους παλιούς λαμπτήρες πυρακτώσεως και αλογόνου. Τα πρώτα προϊόντα ήταν πολύ ακριβά και αναξιόπιστα, επειδή όμως η τεχνολογία LED βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια στην αγορά, αυτό έχει μειώσει σημαντικά το κόστος και αύξησε την αξιοπιστία τους σε μεγάλο βαθμό. Συγκριτικά, ένας λαμπτήρας πυράκτωσης μπορεί να διαρκέσει μόνο για 1.000 ώρες χρήσης σε αντίθεση με έναν LED που μπορεί να αγγίξει και τις 20.000 ώρες.
Διαβάστε ακόμη Εγκατάσταση κρυφού φωτισμού με LED.
Οι λαμπτήρες LED χρησιμοποιούν πολύ λιγότερη ενέργεια για να παράγουν ισοδύναμο επίπεδο φωτισμού, οπότε ένα 5W LED μπορεί δυνητικά να παράγει την ίδια φωτεινή απόδοση με μια 60w πυράκτωσης που είναι σαφώς μεγάλη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Ωστόσο, οι λυχνίες LED έχουν μόνο αποτελεσματικότητα φωτισμού 40-50%, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και αν καταναλώνει ενέργεια 5w, το 50% αυτής της ενέργειας εξακολουθεί να χάνεται ως θερμότητα.
Ένα άλλο θέμα που πρέπει να εξετάσουμε για τους λαμπτήρες LED είναι το χρώμα του φωτός που παράγουν. Είμαστε όλοι πολύ συνηθισμένοι στο κιτρινωπό λευκό που βγάζει ένας λαμπτήρας πυράκτωσης, και έτσι καθώς μειώνουμε την ένταση του λαμπτήρα, το φως γίνεται πιο κίτρινο και μάλιστα μπαίνει σε πορτοκαλί απόχρωση όταν είναι πολύ χαμηλό. Αυτή η απόχρωση είναι πολύ ευχάριστη για εμάς ως ανθρώπινα όντα, καθώς επηρεάζει τον κιρκαδικό ρυθμό μας, αφού είναι παρόμοια με τον τρόπο που ο ήλιος αλλάζει το χρώμα και την ένταση του φωτός καθώς δύει.
Παλαιότερα θυμάμαι ότι δεν είχαμε ποτέ την επιλογή για το τι χρώμα λευκού θα ήθελα να έχει ο λαμπτήρας που αγοράζω.
Η έγχρωμη μέτρηση βασίζεται στο χρώμα του θερμού μετάλλου χρησιμοποιώντας την κλίμακα kelvin, η οποία είναι αυτή που αντιπροσωπεύει το Κ. Έτσι μπορείτε τώρα να επιλέξετε το χρώμα του φωτισμού καθώς και τη φωτεινότητα. Και ενώ είναι αλήθεια ότι τα LED είναι σίγουρα εξαιρετική επιλογή για την αντικατάσταση των παραδοσιακών λαμπτήρων που δεν χρειάζεται να έχουν λειτουργία dimming, υπάρχουν επιπλέον περιπλοκές στην αντικατάσταση αυτών των λαμπτήρων χαμηλής τάσης, όπως τα φώτα τύπου MR16, και έτσι όταν πρόκειται για dimming των λαμπτήρων LED, αυτό μπορεί να γίνει εφιάλτης!
Για παράδειγμα τα spotlights MR16 χαμηλής τάσης, τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε εκατομμύρια κτίρια παγκοσμίως και είναι ουσιαστικά μια έκδοση χαμηλής τάσης των κλασικών GU10, έχουν μετασχηματιστή (transformer ή driver) ο οποίος παίρνει την τάση 230V εναλλασσόμενου ρεύματος και τη μετατρέπει σε χαμηλή τάση 12V AC. Το πρόβλημα που εμφανίζεται όταν γίνεται η μετατροπή αυτών των λαμπτήρων σε LED, είναι η ικανότητα του μετασχηματιστή να οδηγήσει σωστά το φορτίο.
Έτσι λοιπόν κάνουν την εμφάνισή τους στην αγορά οι λαμπτήρες LED. Oι κατασκευαστές φωτισμού προσπάθησαν να προωθήσουν αυτήν την τεχνολογία προκειμένου να καταστήσουν μια εμπορικά βιώσιμη πηγή φωτός για να αντικαταστήσουν τους παλιούς λαμπτήρες πυρακτώσεως και αλογόνου. Τα πρώτα προϊόντα ήταν πολύ ακριβά και αναξιόπιστα, επειδή όμως η τεχνολογία LED βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια στην αγορά, αυτό έχει μειώσει σημαντικά το κόστος και αύξησε την αξιοπιστία τους σε μεγάλο βαθμό. Συγκριτικά, ένας λαμπτήρας πυράκτωσης μπορεί να διαρκέσει μόνο για 1.000 ώρες χρήσης σε αντίθεση με έναν LED που μπορεί να αγγίξει και τις 20.000 ώρες.
Διαβάστε ακόμη Εγκατάσταση κρυφού φωτισμού με LED.
Οι λαμπτήρες LED χρησιμοποιούν πολύ λιγότερη ενέργεια για να παράγουν ισοδύναμο επίπεδο φωτισμού, οπότε ένα 5W LED μπορεί δυνητικά να παράγει την ίδια φωτεινή απόδοση με μια 60w πυράκτωσης που είναι σαφώς μεγάλη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Ωστόσο, οι λυχνίες LED έχουν μόνο αποτελεσματικότητα φωτισμού 40-50%, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και αν καταναλώνει ενέργεια 5w, το 50% αυτής της ενέργειας εξακολουθεί να χάνεται ως θερμότητα.
Ένα άλλο θέμα που πρέπει να εξετάσουμε για τους λαμπτήρες LED είναι το χρώμα του φωτός που παράγουν. Είμαστε όλοι πολύ συνηθισμένοι στο κιτρινωπό λευκό που βγάζει ένας λαμπτήρας πυράκτωσης, και έτσι καθώς μειώνουμε την ένταση του λαμπτήρα, το φως γίνεται πιο κίτρινο και μάλιστα μπαίνει σε πορτοκαλί απόχρωση όταν είναι πολύ χαμηλό. Αυτή η απόχρωση είναι πολύ ευχάριστη για εμάς ως ανθρώπινα όντα, καθώς επηρεάζει τον κιρκαδικό ρυθμό μας, αφού είναι παρόμοια με τον τρόπο που ο ήλιος αλλάζει το χρώμα και την ένταση του φωτός καθώς δύει.
Παλαιότερα θυμάμαι ότι δεν είχαμε ποτέ την επιλογή για το τι χρώμα λευκού θα ήθελα να έχει ο λαμπτήρας που αγοράζω.
Τώρα όμως με τα LED έχουμε την δυνατότητα της επιλογής της θερμοκρασίας χρώματος, οπότε όταν πηγαίνετε να αγοράσετε ένα λαμπτήρα LED μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε θερμό λευκό 2700K, ουδέτερο 4000K, ή ψυχρό 5500Κ.
Η έγχρωμη μέτρηση βασίζεται στο χρώμα του θερμού μετάλλου χρησιμοποιώντας την κλίμακα kelvin, η οποία είναι αυτή που αντιπροσωπεύει το Κ. Έτσι μπορείτε τώρα να επιλέξετε το χρώμα του φωτισμού καθώς και τη φωτεινότητα. Και ενώ είναι αλήθεια ότι τα LED είναι σίγουρα εξαιρετική επιλογή για την αντικατάσταση των παραδοσιακών λαμπτήρων που δεν χρειάζεται να έχουν λειτουργία dimming, υπάρχουν επιπλέον περιπλοκές στην αντικατάσταση αυτών των λαμπτήρων χαμηλής τάσης, όπως τα φώτα τύπου MR16, και έτσι όταν πρόκειται για dimming των λαμπτήρων LED, αυτό μπορεί να γίνει εφιάλτης!
Για παράδειγμα τα spotlights MR16 χαμηλής τάσης, τα οποία έχουν εγκατασταθεί σε εκατομμύρια κτίρια παγκοσμίως και είναι ουσιαστικά μια έκδοση χαμηλής τάσης των κλασικών GU10, έχουν μετασχηματιστή (transformer ή driver) ο οποίος παίρνει την τάση 230V εναλλασσόμενου ρεύματος και τη μετατρέπει σε χαμηλή τάση 12V AC. Το πρόβλημα που εμφανίζεται όταν γίνεται η μετατροπή αυτών των λαμπτήρων σε LED, είναι η ικανότητα του μετασχηματιστή να οδηγήσει σωστά το φορτίο.
Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί το γεγονός ότι κάποιοι λαμπτήρες LED δεν λειτουργούν καθόλου ή λειτουργούν μόνο για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ένας παλιός μετασχηματιστής έχει μια ελάχιστη απαίτηση φορτίου για να μπορέσει να ενεργοποιήσει τους λαμπτήρες. Αυτό βέβαια δεν είναι πρόβλημα με έναν ή περισσότερους 50w ή ακόμα και 30w λαμπτήρες αλογόνου, όταν όμως αντικαθιστούμε όλους αυτούς τους λαμπτήρες σε 4w LED, τώρα ο μετασχηματιστής δεν έχει αρκετή ζήτηση φορτίου για να λειτουργήσει σωστά.
Για την ομαλή λειτουργία λοιπόν, θα πρέπει να αντικαταστήσετε τους παλιούς μετασχηματιστές με νέους οδηγούς( Drive LED) που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για αυτή τη δουλειά, έτσι θα μπορείτε να διασφαλίσετε ότι δεν θα υπάρξουν προβλήματα όπως flickering, buzzing, ακόμα και ζαλάδας.
Ανησυχίες για παρενέργειες στα μάτια
Οι ανησυχίες ότι οι λαμπτήρες LED ενδέχεται να είναι επιβαρυντικά για την όραση δεν είναι καινούργιες. Οι ειδικοί υποπτεύονταν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει επειδή για να επιτύχουν το λευκό φως τους οι φωτοδίοδοι χρησιμοποιούν ως βάση το λεγόμενο μπλε φως, το οποίο «κινείται» στα μικρά μήκη κύματος του φάσματος του ορατού φωτός (380-500 nm) και έχει υψηλή ενέργεια.
Κάποια πειράματα σε τρωκτικά και πιθήκους έχουν υποδηλώσει ότι η έκθεση στο μπλε φως και κυρίως σε μήκη κύματος 400-500 nm προκαλεί βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού. Τα αντίστοιχα πειράματα για τον άνθρωπο είναι ελάχιστα και έχουν διεξαχθεί είτε με φυσικό φως είτε με άλλου είδους λαμπτήρες.
Για την ομαλή λειτουργία λοιπόν, θα πρέπει να αντικαταστήσετε τους παλιούς μετασχηματιστές με νέους οδηγούς( Drive LED) που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για αυτή τη δουλειά, έτσι θα μπορείτε να διασφαλίσετε ότι δεν θα υπάρξουν προβλήματα όπως flickering, buzzing, ακόμα και ζαλάδας.
Ανησυχίες για παρενέργειες στα μάτια
Οι ανησυχίες ότι οι λαμπτήρες LED ενδέχεται να είναι επιβαρυντικά για την όραση δεν είναι καινούργιες. Οι ειδικοί υποπτεύονταν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει επειδή για να επιτύχουν το λευκό φως τους οι φωτοδίοδοι χρησιμοποιούν ως βάση το λεγόμενο μπλε φως, το οποίο «κινείται» στα μικρά μήκη κύματος του φάσματος του ορατού φωτός (380-500 nm) και έχει υψηλή ενέργεια.
Κάποια πειράματα σε τρωκτικά και πιθήκους έχουν υποδηλώσει ότι η έκθεση στο μπλε φως και κυρίως σε μήκη κύματος 400-500 nm προκαλεί βλάβες στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού. Τα αντίστοιχα πειράματα για τον άνθρωπο είναι ελάχιστα και έχουν διεξαχθεί είτε με φυσικό φως είτε με άλλου είδους λαμπτήρες.
Η πρώτη μελέτη η οποία εξέτασε την επίδραση των LED σε κύτταρα του ανθρώπινου αμφιβληστροειδούς δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση «Photochemistry and Photobiology» και τα αποτελέσματά της φαίνεται ότι επιβεβαιώνουν τους φόβους των επιστημόνων.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης που διεξήγαγαν τη μελέτη διαπίστωσαν ότι οι λάμπες LED ίσως προκαλούν ανεπανόρθωτη βλάβη στην όραση μειώνοντας τη διάρκεια ζωής των φωτοϋποδοχέων, των πολύτιμων φωτοευαίσθητων κυττάρων των ματιών μας.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης που διεξήγαγαν τη μελέτη διαπίστωσαν ότι οι λάμπες LED ίσως προκαλούν ανεπανόρθωτη βλάβη στην όραση μειώνοντας τη διάρκεια ζωής των φωτοϋποδοχέων, των πολύτιμων φωτοευαίσθητων κυττάρων των ματιών μας.
Οι επιστήμονες εξέθεσαν κύτταρα από το μελάγχρουν επιθήλιο ανθρώπινου αμφιβληστροειδούς σε διάφορους τύπους LED (κόκκινου, πράσινου, μπλε και λευκού φωτός) ανά δωδεκάωρους «κύκλους» εναλλαγής φωτός/σκοταδιού.
Είδαν ότι ύστερα από τρεις κύκλους φωτός/σκοταδιού το μπλε, το πράσινο και το λευκό φως των LED μείωσαν δραστικά τη βιωσιμότητα των φωτοϋποδοχέων (κατά 99%, 88% και 75% αντίστοιχα), οδηγώντας τους μάλιστα συχνά σε απόπτωση, στον φυσικό δηλαδή θάνατο των κυττάρων.
Δείτε μερικές ενδιαφέρουσες αναρτήσεις
Δείτε μερικές ενδιαφέρουσες αναρτήσεις
Αναρτήσεις
