Τα είδη "σταυρών" Phillips ,Pozidriv,JIS

Όλοι ξέρουμε τις βίδες με το σταυρωτό κεφάλι και όλοι έχουμε στην εργαλειοθήκη ένα ή περισσότερα σταυροκατσάβιδα, όπως συνηθίζουμε να τα λέμε.

Λίγοι ωστόσο γνωρίζουν ότι υπάρχουν δυο (πολύ συνηθισμένα) είδη "σταυρών": οι Phillips και οι Pozidriv.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Το σύστημα "Phillips", όπως τελικά ονομάστηκε, εφευρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 από τον Aμερικανό John Thompson. Ο Thompson, καθώς απέτυχε να βρει τις τεχνικές λύσεις που θα επέτρεπαν την, με χαμηλό κόστος και γεωμετρική ακρίβεια, κατασκευή των βιδών αυτών, παρεχώρησε το σχέδιο και την πατέντα στον Henry Philllips.

Αυτός, κατάφερε να πείσει την "American Screw Company" να επενδύσει, εξελίξει και εδραιώσει τελικά τη βίδα Phillips στην τότε, ραγδαία αναπτυσσόμενη, αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία.

Τα πλεονεκτήματα του συστήματος Phillips, τα οποία και προέκυπταν από το σχεδιασμό του, ήταν τρία:

Το σταυροκατσάβιδο Phillips, σε αντίθεση με το λεγόμενο "ίσιο" που χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε, είχε την ιδιότητα να "κεντράρει" τον εαυτό του μέσα στο κεφάλι της βίδας, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο στην συναρμολόγηση εξαρτημάτων σε γραμμές παραγωγής.
Το ίσιο κατσαβίδι έπρεπε να κεντράρεται από τον ίδιο τον τεχνίτη.

Επιπλέον, χάρις στις τέσσερις εγκοπές, παρείχε δυνατότητα για πιο δυνατό σφίξιμο.

Την ίδια στιγμή, έχοντας "κωνικές" τις ακμές του είχε περιορισμένο "κράτημα", οπότε πριν ο χειριστής καταφέρει να παρασφίξει, ή ακόμη χειρότερα να "κλωτσήσει" τις σπείρες μιας βίδας, το κατσαβίδι εγκατέλειπε το κεφάλι της βίδας από μόνο του, προστατεύοντας την.

Στο παρακάτω βίντεο βλέπουμε τα σωστά κατσαβίδια στις κατάλληλες βίδες ενος ομαλού εκκινητή.

Θρυλείται, πως η ανάγκη αυτή γεννήθηκε κυρίως από τις σχετικά ευαίσθητες, πρωτόγονες για τα σημερινά δεδομένα, αλουμινένιες βίδες που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή στην κατασκευή αεροπλάνων.
Πολύ συχνά τα σπειρώματα "κλώτσαγαν" από υπερβολικό σφίξιμο, με προφανείς, δυσάρεστες συνέπειες.

Τα κατσαβίδια τύπου Phillips και οι αντίστοιχες βίδες, συμβολίζονται σήμερα με τα γράμματα PH και ένα αριθμό (0, 1, 2, 3) που αναλογεί στο μέγεθός τους.

Το σύστημα Pozidriv

Το επόμενο εξελικτικό βήμα για τις σταυρόβιδες και τα κατσαβίδια τους, ήταν το σύστημα Pozidriv προϊόν συνεργασίας της "American Screw Company" και της "Phillips Screw Company", που διαφοροποιήθηκε σημαντικά και ήρθε να συμπληρώσει τις ιδιότητες του Phillips.

Το Pozidriv ή Pozi "χαϊδευτικά", διαθέτει τέσσερις επιπλέον μικρές εγκοπές, για ένα σύνολο οκτώ, και διαφορετική γεωμετρία (παράλληλες ακμές αντί κωνικών), παρέχοντας ισχυρότερο κράτημα μέσα στη βίδα και δυνατότερο σφίξιμο. Τα κατσαβίδια τύπου Pozidriv χαρακτηρίζονται από τα γράμματα PZ και τον ανάλογο αριθμό (0, 1, 2, 3, 4).

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον και σημαντικό είναι πως αν και φαινομενικά ένα κατσαβίδι Phillips ταιριάζει σε μια βίδα Pozidriv και το αντίθετο, στην πραγματικότητα είναι εντόνως ασύμβατα (!), λόγω της διαφορετικής γεωμετρίας τους, και τέτοια χρήση μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε χαλασμένα κεφάλια, ή και κατσαβίδια.

Είναι τόσο έντονη η "ασυμβατότητα" τους, που φαίνεται ξεκάθαρα αν κοιτάξει κανείς προσεκτικά, ακόμη και με γυμνό μάτι.

Όλα αυτά στην αμερικανική όχθη του Ειρηνικού ωκεανού. Γιατί απέναντι και δυτικά, οι Ιάπωνες εξέλισσαν τη δική τους σταυρόβιδα, γεγονός που γνωρίζουν ακόμη λιγότεροι!

Τις βίδες JIS (Japanese Industry Standard), μπορεί να συναντήσει κανείς σε αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, εξωλέμβιες μηχανές θαλάσσης και ηλεκτρικά - ηλεκτρονικά είδη ιαπωνικής κατασκευής - σχεδιασμού.

Θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για ένα έξυπνο υβρίδιο PH και PZ. Διαθέτουν τέσσερις μόνο εγκοπές όπως οι PH και γεωμετρία (παράλληλες ακμές) που εξασφαλίζει δυνατό κράτημα όπως οι PZ.

Και λέμε πως είναι έξυπνες, διότι ένα κατσαβίδι JIS, βιδώνει εκτός από τις αντίστοιχες βίδες και τις βίδες PH, ενώ το αντίθετο δεν συμβαίνει.

Είναι επίσης αρκετά δύσκολο να διακρίνει κανείς με το μάτι αν μια βίδα είναι Philips, ή JIS.

Κατσαβίδι για ραγουλικού ηλεκτρικών πινάκων