243.Kαλώδια στη Φωτιά

Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ

Ο τομέας της ασφάλειας και ειδικά της «Πυρασφάλειας[1]», θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Για αυτό το λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει σε εφαρμογή τον κανονισμό “CPR” (κανονισμός για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών) με σκοπό να αυξήσει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, εναρμονίζοντας την κατηγοριοποίηση των υλικών του τομέα δομικών κατασκευών για όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εντός των ορίων αυτής.

         Πως σχετίζεται ο κανονισμός με τα καλώδια ;

Το καλώδιο δεν θα μπορούσε να μην έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στον κανονισμό, αφού αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα όλων των μόνιμων και σταθερών εγκαταστάσεων, έχει συνεχή όδευση σε αθέατα σημεία καθώς περνάει μέσα από τους τοίχους, και εισάγει την πιθανότητα βραχυκυκλώματος.

Τι είναι ο Κανονισμός CPR (Construction Products Regulation);

     

Ο «Κανονισμός για τα προϊόντα του τομέα των δομικών κατασκευών» γνωστός ως CPR (αρ. 305/2011) εκδόθηκε στις 9 Μαρτίου 2011 και δημοσιεύτηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 4 Απριλίου 2011.

Σκοπός του κανονισμού είναι να διασφαλίσει την ελεύθερη κυκλοφορία όλων των προϊόντων των δομικών κατασκευών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανεξάρτητα από τη χώρα προέλευσής τους, εναρμονίζοντας εθνικούς νόμους σε σχέση  με τις βασικές απαιτήσεις που ισχύουν για αυτά τα προϊόντα από άποψη υγιεινής και ασφάλειας.

Η εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού, πρόκειται να αντικαταστήσει την υπάρχουσα οδηγία 89/106/EEC, γνωστή ως CPD και να απλοποιήσει και να αποσαφηνίσει το υπάρχον πλαίσιο.

Η επίσημη ημερομηνία έναρξης ισχύος είναι η 1η Ιουλίου 2013, ενώ για τα καλώδια εκτιμάται η εφαρμογή του εντός του 2014, χωρίς να έχει ακόμα οριστεί σαφής ημερομηνία.

Τι είναι ο πίνακας Euroclass; Πώς θα εφαρμοστεί;

   

 Το PVC πυρήνων Coppcr μόνωσε το καλώδιο καθυστερούντω καύσης ΓΙΑ το σταθμό πυρηνικής ενέργειας, μεταλλουργία

Ο πίνακας Euroclass, ορίζει τις κατηγοριοποιήσεις ανάλογα με την αντίδραση στη φωτιά, την εκπομπή καπνού και την έκλυση τοξικών αερίων, στις οποίες θα εμπίπτουν όλα τα υλικά δομικών κατασκευών. Δημοσιεύτηκε επισήμως ως Απόφαση με αριθμό 2006/751/EC στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στις 27 Οκτωβρίου 2006[2]. Οι Euroclasses εκτείνονται σε μεγάλο εύρος : A, B₁, B₂, C, D, E και F δεδομένου ότι καλύπτουν όλα τα υλικά των κατασκευών. Για τα καλώδια προβλέπονται μόνο οι EuroclassesB₂, C, D, E και F ανάλογα με τις απαιτήσεις για κάθε εγκατάσταση.

Συνοπτικά οι απαιτήσεις για κάθε μια κλάση είναι:

•      EuroclassesB_2, C, D: Οι παράμετροι που ελέγχονται είναι η ταχύτητα διάδοσης φλόγας, η εκπομπή καπνού, τα σωματίδια καύσης, η οξύτητα των αερίων καύσης, η απελευθέρωση θερμότητας, η ανάπτυξη της φωτιάς. Οι απαιτήσεις για τις παραμέτρους αυτές αυξάνονται σταδιακά από την κλάση D(μέτριου κινδύνου εγκαταστάσεις), κλάση C (υψηλού κινδύνου εγκαταστάσεις) και κλάση B₂ (πολύ υψηλού κινδύνου εγκαταστάσεις).

•       EuroclassE: Απαιτήσεις για διάδοση φλόγας για χαμηλού κινδύνου εγκαταστάσεις
.

•       EuroclassF: Χωρίς ειδικές απαιτήσεις για χαμηλού κινδύνου εγκαταστάσεις.

Η υποχρεωτική εφαρμογή αυτών των Αποφάσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ προϋποθέτει τα ακόλουθα:

•      τα πρότυπα να εκδίδονται υπό την εποπτεία της αρμόδιας Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

•      οι αρμόδιες Εθνικές Αρχές να μεταφέρουν τις κατηγορίες στους δικούς τους Εθνικούς Κανονισμούς,

•      οι Εθνικοί Κανονισμοί να αναγράφουν την κατηγορία Euroclass που ισχύει για την εκάστοτε εφαρμογή,

•      οι Εθνικές Αρχές να κοινοποιούν στην Επιτροπή τους Φορείς Πιστοποίησης (τρίτο μέρος) που έχουν εγκριθεί για την πιστοποίηση του συγκεκριμένου προϊόντος.

Αυτή η διαδικασία απαιτεί διαβουλεύσεις σε διάφορα επίπεδα καθώς και την προετοιμασία και δημοσίευση ορισμένων επεξηγηματικών προτύπων. Έως τότε, δεν μπορεί να υπάρξει καμία ρυθμιστική απαίτηση για τη χρήση προϊόντων πιστοποιημένων σύμφωνα με τον πίνακα Euroclass.

Ειδικά για τα καλώδια, δεν μπορεί να υπάρξει καμία κατηγοριοποίηση προϊόντων εάν πρώτα δεν δημιουργηθεί το ανάλογο πρότυπο (EN50575) από τη CENELEC, υπό την εποπτεία της αρμόδιας ευρωπαϊκής επιτροπής.

Ποια καλώδια καλύπτονται από τον κανονισμό CPR;

 Χαλκός PVC πυρήνα Μονωμένα combuston επιβραδυντικό Ελέγχου μαλακό καλώδιο

Όλα τα καλώδια που είναι μόνιμα εγκατεστημένα -σταθερή εγκατάσταση- σε ένα κτίριο (π.χ. κατοικία, εμπορικό ή βιομηχανικό κτίριο) και σε άλλα έργα πολιτικού μηχανικού (π.χ. σήραγγες) καλύπτονται από τον κανονισμό CPR. Περιλαμβάνονται καλώδια ισχύος οποιασδήποτε ονομαστικής τάσης καθώς και καλώδια τηλεπικοινωνιών με αγωγούς από μέταλλο και γυαλί (οπτικές ίνες). Για καλώδια εγκατεστημένα σε κατασκευές όπου οι Εθνικοί Κανονισμοί προδιαγράφουν συγκεκριμένη κατηγοριοποίηση, η συμμόρφωση με τα πρότυπα θα πρέπει να πιστοποιείται.

Πώς αναγνωρίζεται η εφαρμογή του κανονισμού;

Α. Το σήμα CE μαζί με τα στοιχεία του φορέα πιστοποίησης και τον αριθμό του πιστοποιητικού θα τυπώνονται στη συσκευασία του προϊόντος. Στην περίπτωση των καλωδίων χαμηλής τάσης, το σήμα CE θα πιστοποιεί τη συμμόρφωση με τον κανονισμό CPR και την οδηγία χαμηλής τάσης.

Β. Στα συνοδευτικά έγγραφα – πέραν όσων αναγράφονται στην συσκευασία του προϊόντος – θα τυπώνονται και η κατηγοριοποίηση Euroclass, το όνομα ή το λογότυπο του κατασκευαστή, τα 2 τελευταία ψηφία του έτους στο οποίο τοποθετήθηκε η σήμανση, η παραπομπή στο πρότυπο (EN50575:2012) και η περιγραφή του καλωδίου.

Ποιος φέρει ευθύνη  για τη συμμόρφωση;

Πως ενεργοποιείται ο ελεγκτικός μηχανισμός ;

Ο κανονισμός CPR καθιστά σαφές ότι ο κατασκευαστής, ο εισαγωγέας και ο διανομέας του προϊόντος, φέρουν ακριβώς την ίδια ευθύνη για τη σωστή εφαρμογή του.

Ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Νο. 765/2008 που δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 9 Ιουλίου 2008, καθορίζει το κοινοτικό πλαίσιο εποπτείας της αγοράς και του ελέγχου των προϊόντων που εισέρχονται στην κοινοτική αγορά. Είναι αυτονόητο, ότι αναμένεται από την Ελληνική Πολιτεία η υιοθέτηση του Κανονισμού και η έκδοση των σχετικών νομοθετικών πράξεων, ώστε να ξεκινήσει η εφαρμογή των κανονισμών από τους εγχώριους κατασκευαστές αλλά και ο έλεγχος των εισαγόμενων προϊόντων.           

---

[1] Κάθε δομικό έργο πρέπει να σχεδιάζεται και να κατασκευάζεται έτσι ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς:

A.      να θεωρείται ότι διατηρείται, για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η στατική αντοχή του κτίσματος,

B.      η γένεση και η εξάπλωση της φωτιάς και του καπνού στο εσωτερικό του έργου να είναι περιορισμένες,

C.      η εξάπλωση της φωτιάς σε γειτονικά κατασκευαστικά κτίρια να είναι περιορισμένη,

D.     να είναι δυνατόν οι ένοικοι να εγκαταλείψουν το κτίριο ή να διασωθούν με άλλους τρόπους,

E.      να λαμβάνεται υπόψη η ασφάλεια των ομάδων διάσωσης.

[2]Η κατηγοριοποίηση της αντοχής στη φωτιά δημοσιεύτηκε επισήμως ως Απόφαση αρ. 2000/367/EC

 Στα νέα υπερσύγχρονα κτίρια που ανεγείρονται τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, τοποθετούνται όλο και περισσότερα καλώδια διαφόρων χρήσεων(μεταφοράς- διανομής, ισχύος, τηλεπικοινωνιακών -ενδοσυνεννόησης, ελέγχου, ασφαλείας, κλπ).

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι, η ζημιά που μπορεί να προκληθεί από πυρκαϊά στα συστήματα ηλεκτρικών καλωδίων, θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες τόσο για τους εργαζομένους στο κτίριο, όσο και για το ίδιο το κτίριο. 

Οι πυρκαϊές καλωδίων οφείλονται κυρίως:
n Σε ανάφλεξή τους από γειτονική εστία ή
n Σε ανάφλεξη του ίδιου του καλωδίου. 

Αυτή μπορεί να οφείλεται σε κάποια υπερφόρτωση σε συνδυασμό με κάποια ανεπάρκεια των συστημάτων ασφαλείας ή σε διάσπαση της μόνωσης(π.χ. λόγω παλαιότητας από ελάττωμα της μόνωσης, από διείσδυση υγρασίας, κ.α.).
Από εργαστηριακές δοκιμές και παρατηρήσεις που έγιναν μετά από πυρκαϊές σε κτίρια και βιομηχανίες, προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα. 

 

1. Καλώδια πολλά- συγκεντρωμένα σε δέσμες ή τοποθετημένα σε γέφυρες στήριξης (Trays), είναι πολύ εκτεθειμένα σε κινδύνους ανάφλεξης και εξάπλωσης της φωτιάς. Οι ίδιοι κίνδυνοι , αντίθετα, εμφανίζονται σημαντικά μειωμένοι σε μοναχικές καλωδιώσεις.

2. Η καύση γίνεται εντονότερη σε κατακόρυφες οδεύσεις καλωδίων, απ΄ότι σε οριζόντιες.

3. Καλώδια τα οποία έχουν θερμανθεί, πιάνουν εύκολα φωτιά (από γειτονικές εστίες).

 Επίσης, καλώδια που κατεσβέσθησαν προηγουμένως, είναι πολύ εύφλεκτα.

Η πολυπλοκότητα των προστατευτικών μέτρων που πρέπει να λαμβάνονται για τον περιορισμό της φωτιάς και την προστασία των καλωδιώσεων, πολλές φορές προκαλεί σύγχυση.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΛΙΚΩΝ :
 

Στα μοντέρνα κτίρια με τις «άπειρες εγκαταστάσεις» η χρήση εύφλεκτων δομικών υλικών πρέπει να περιοριστεί, με σκοπό να ελαττωθεί στο μέγιστο δυνατό, το πυροθερμικό φορτίο. 

Αν και τα ηλεκτρικά καλώδια δεν είναι δομικά υλικά με την γνωστή κλασσική έννοια του όρου, εντούτοις όταν χρησιμοποιούνται σε κτίρια στα οποία είναι ανάγκη να καθοριστούν οι κίνδυνοι σε περίπτωση πυρκαϊάς σε συνάρτηση με το είδος των δομικών υλικών, τότε είναι ανάγκη επίσης, να συνεκτιμηθεί το είδος του υλικού που αποτελεί την εξωτερική μόνωση των καλωδίων , έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα σφαιρικής αντιμετώπισης των πιθανών κινδύνων.

 Με βάση τα κριτήρια ταξινόμησης των δομικών υλικών (DIN, BS, ASTM, κλπ), κάθε είδους εξωτερική πλαστική μόνωση ηλεκτρικών καλωδίων, θεωρείται πολύ εύφλεκτο δομικό υλικό.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ :
Τα ηλεκτρικά καλώδια σε ένα κτίριο λειτουργούν για την παροχή ισχύος, για τον έλεγχο και την μετάδοση των διαφόρων σημάτων. Εάν όλες αυτές οι λειτουργίες είναι ανάγκη να διατηρηθούν για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, κατά την αρχική φάση εκδήλωσης κινδύνου ή αλλοίωσης στα καλώδια, όπως συμβαίνει σε περίπτωση πυρκαϊάς, τότε η ανάγκη διατήρησης της ακεραιτότητας των ηλεκτρικών καλωδίων είναι μία επιβεβλημένη απαίτηση.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΥΠΩΝ ΚΑΛΩΔΙΩΝ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ :
Το μονωτικό υλικό, που αποτελεί το εξωτερικό περίβλημα στα ηλεκτρικά καλώδια, είναι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις ένα είδος πλαστικού. Μέχρι τώρα, το συνηθέστερο μονωτικό υλικό που χρησιμοποιείται είναι P.V.C.(πολυβυνιλικά χλωρίδια). 

Άλλα είδη πλαστικών, όπως πολυαιθυλένιο , πολυπροπυλένιο, συνθετικό καουτσούκ, κλπ., είναι επίσης σε χρήση, καθώς τα είδη αυτά αποτελούν συνδυασμούς διαφόρων πλαστικών μαζί. Ο κίνδυνος που εγκυμονούν όλα αυτά τα πλαστικά είναι ότι σε περίπτωση καύσης, εκλύουν τοξικά και διαβρωτικά αέρια (π.χ. διοξίνες) και ρευστοποιείται το πλαστικό υλικό.
 Επίσης, υψίστης σημασίας είναι το γεγονός της μετάδοσης της φωτιάς, καθώς τα καλώδια απλώνονται σε ολόκληρο το κτίριο και η πιθανότητα γρήγορης εξάπλωσης των φλογών είναι πολύ μεγάλη.

Επομένως, στόχος της βιομηχανίας ηλεκτρικών καλωδίων, είναι η ανάπτυξη τεχνολογίας για την παραγωγή καλωδίων με αποδεδειγμένη αντοχή στην φωτιά ή με «βελτιωμένη συμπεριφορά στη φωτιά». 

Υπολογίσιμες ποσότητες αερίου υδροχλωρικού οξέος, απελευθερώνονται κατά την καύση καλωδίων P.V.C., οι οποίες ερχόμενες σε επαφή με την ατμοσφαιρική υγρασία, για παράδειγμα με το εκτοξευόμενο νερό για την κατάσβεση της φωτιάς, σχηματίζουν υδροχλωρικό οξύ. Αυτό το υδροχλωρικό οξύ προκαλεί πολύ σημαντικές ζημιές τόσο στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου, όσο και στον εξοπλισμό που υπάρχει στο κτίριο.

 Επίσης η πλαστική επένδυση P.V.C., διατηρεί την καύση και διάδοση της φωτιάς. Τα ελεύθερα αλογόνων ηλεκτρικά καλώδια, σύμφωνα με τον VDE Φ 266 είναι επίσης εύφλεκτα εκλύουν κατά την καύση τους τοξικά αέρια αλλά δεν εκλύουν αέριο υδροχλωρικό οξύ.

Σύγκριση του VDE Φ 266 με το DIN 4102,Part 1, που αναφέρεται στην ταξινόμηση των δομικών υλικών ανάλογα με την καυστότητά τους και αναλογικά με το BS 476, δεν είναι δυνατή. 
Το πυροθερμικό φορτίο που απελευθερώνεται κατά την καύση των ελεύθερων αλογόνων καλωδίων είναι περίπου ισοδύναμο με αυτό των καλωδίων που το μονωτικό τους περίβλημα περιέχει αλογόνα.

Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών έχει εκδόσει ένα κατάλογο (Τύπος 3319 VDS 8183) για τον υπολογισμό του πυροθερμικού φορτίου(kwh/m) που εκλύεται κατά την καύση ηλεκτρικών καλωδίων.