Ανελκυστήρας

Ανελκυστήρας ή ανυψωτήρας ονομάζεται κάθε εγκατάσταση που χρησιμοποιείται για την ανύψωση βαρών, προσώπων ή πραγμάτων. Σήμερα έχει επικρατήσει ο γαλλικός όρος ασανσέρ για τον ανελκυστήρα που χρησιμοποιείται στα πολυώροφα κτίρια.


Η ιδέα για χρησιμοποίηση τέτοιας εγκατάστασης ξεκινάει από πολύ παλιά. Ήδη από το 236 π.Χ., όπως αναφέρει ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιτρούβιος, υπήρχαν διάφορα παρόμοια συστήματα σε βασιλικά ανάκτορα. Ο πρώτος ανελκυστήρας τοποθετήθηκε στις Βερσαλλίες για χάρη τουΛουδοβίκου ΙΔ' της Γαλλίας.








Στο μεσαίωνα οι ανελκυστήρες ήταν πρωτόγονοι, αποτελούνταν από σχοινιά με γάντζο και ένα καλάθι ή δίχτυ (τέτοιος υπήρξε μέχρι τελευταία στα Μετέωρα).




Το 17ο αιώνα ο Γάλλος Βελαγέ εφηύρε ένα σύστημα ανελκυστήρα με χρησιμοποίηση αντίβαρου. Στις αρχές του 18ου αιώνα κατασκευάστηκαν οι πρώτοι υδραυλικοί στην Αγγλία. Το 1835 κατασκευάστηκε ο πρώτος μηχανικός ανελκυστήρας πάλι στην Αγγλία, που θεωρείται σαν ο πρόδρομος των σημερινών.


Στις ΗΠΑ κατασκευάστηκε το 1850 ο πρώτος ανελκυστήρας με ατμό, που τελειοποιήθηκε το 1852 από τον Έλισα Ότις. Ο πρώτος ηλεκτρικός ανελκυστήρας κατασκευάστηκε το 1880 στη Γερμανία από το βιομήχανο εφευρέτη Βέρνερ φον Ζίμενς (Siemens).


Από τότε ακολούθησαν πάρα πολλές τελειοποιήσεις, ιδίως σε ότι αφορά την ασφάλεια του συστήματος. Έτσι γενικεύτηκε η χρήση τους, δίνοντας τη δυνατότητα να κατασκευαστούν πολυώροφα κτίρια και ουρανοξύστες.




Σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές και ποικίλες μορφές ανελκυστήρων ανάλογες με τις διάφορες μορφές χρήσης τους.Οι περισσότεροι ανελκυστήρες είναι μηχανικοί (ηλεκτρικοί). Κινούνται κατακόρυφα πάνω σε οδηγούς, με τη βοήθεια ηλεκτροκινητήρα που συνδέεται με βαρούλκο. Η ανάρτηση του θαλάμου γίνεται με συρματόσχοινα και σειρά τροχαλιών, ενώ παράλληλα χρησιμοποιείται αντίβαρο. Το συρματόσχοινο κινείται από τον μηχανισμό κίνησης και είτε τυλίγεται σε κυλινδρικό τύμπανο είτε κινεί το αντίβαρο, αναπόσπαστο στοιχείο του συστήματος, σε κατεύθυνση αντίστροφη ως προς τον θάλαμο.
Συνιστώνται σε ψηλά κτίρια όπου οι απαιτήσεις για μεγάλες ταχύτητες και έντονη επιβατική κίνηση.
Στους μηχανικούς ανελκυστήρες δεν υπάρχει αυτόματος απεγκλωβισμός στην τυπική τους έκδοση, αλλά προστίθεται ως έξτρα εξάρτημα.
Για τέλεια λειτουργικά αποτελέσματα συνίσταται η χρήση inverter.






Αν θέλουμε να κατηγοριοποιήσουμε τους ανελκυστήρες, μπορούμε να το κάνουμε με βάση την αρχή λειτουργίας τους. Έτσι έχουμε δύο μεγάλες κατηγορίες, τους μηχανικούς και τους υδραυλικούς. Στα δύο αυτά «είδη» οι διαφορές βρίσκονται μόνο στο μηχανικό κομμάτι, ενώ οι θάλαμοι δεν διαφέρουν σε τίποτα.


Πώς λειτουργεί;





Η απαιτούμενη δύναμη που χρειάζεται ώστε να ανυψωθεί ο θάλαμος, προέρχεται από μια αντλία, η οποία συμπιέζοντας «λάδι», τροφοδοτεί ένα σύστημα κυλίνδρου – εμβόλου, το οποίο με τη σειρά του δίνει κίνηση στο θάλαμο. Η άνοδος ενός υδραυλικού ασανσέρ γινεται ως εξής: η αντλία στέλνει λάδι προς το έμβολο, το λάδι πιέζει το έμβολο οπότε αυτό ανυψώνεται και μαζί του και ο θάλαμος. Η ροή του λαδιού επιτρέπεται να γίνεται μόνο απο την αντλία προς το έμβολο και όχι αντίθετα, χάρη σε μια αντεπίστροφη βαλβίδα. Έτσι το ασανσέρ δεν «πέφτει» όταν σταματά να δουλεύει η αντλία. Ως εδώ λοιπόν καταφέραμε να ανεβάσουμε και να σταματήσουμε ένα ασανσέρ. Το κατέβασμα γίνεται με την ελεγχόμενη επιστροφή του λαδιού στο δοχείο. Επιστρέφοντας το υγρό, επιστρέφει το έμβολο συμπαρασύροντας μαζί του και τον θάλαμο. Μπορούμε να πούμε ότι έχουμε δύο «υποκατηγορίες»: τα ασανσέρ άμεσης ανάρτησης, όπου το έμβολο δίνει εντολή απ ευθείας στο θάλαμο και οι έμμεσης ανάρτησης, στην περίπτωση αυτή μεταξύ εμβόλου και θαλάμου παρεμβάλεται κατι (τροχαλία, συρματοσχοινο κτλ.)


Τα συν...








Το υδραυλικό ασανσέρ από άποψης χώρων, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πιο «βολικό» καθώς το μηχανοστάσιο δεν χρειάζεται απαραιτήτως να βρίσκεται πάνω απο το φρεάτιο, πράγμα που μας αφήνει μια «ελευθερία κινήσεων». Τα ασανσέρ αυτής της κατηγορίας υπερτερούν στο ότι έχουν καλύτερη ποιότητα κίνησης και μικρότερο επίπεδο θορύβου. Ένα μεγάλο συν, είναι επίσης η δυνατότητα αυτόματου απεγκλωβισμού σε περίπτωση διακοπής ρεύματος. Σε μια τέτοια περίπτωση, το ασανσέρ πηγαίνει αυτόματα στον κάτω όροφο και η πόρτα μπορεί να ανοίξει, (δυστυχώς δεν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο και σε περίπτωση βλάβης, εκεί πρέπει να επέμβει κάποιος τεχνικός). Κάτι πολύ σημαντικό είναι επίσης η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, εξαιτίας του γεγονότος ότι δουλεύει με λάδι και άρα αναπτύσσονται πολύ μικρότερες τριβές, συνεπώς έχουμε λιγότερες βλάβες.


Η άλλη πλευρά του νομίσματος...






Όπως όλα έτσι και το υδραυλικό ασανσέρ, έχει και την «κακή του πλευρά». Το κυριότερο αρνητικό στοιχείο είναι ότι ένα τέτοιο ασανσέρ δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε πολύ ψηλά κτήρια, εξαιτίας του εμβόλου που δεν μπορεί να φτάσει σε πολύ μεγάλα ύψη. Οι μικρές σχετικά ταχύτητες που επιτυγχάνει αποτελούν γι αυτό ένα ακόμη μελανό σημείο, με αποτέλεσμα σε κτήρια με «πολλή κίνηση» να μην προτιμάται. Υπάρχει τέλος, ένα μειονέκτημα που πολύ κακώς δεν το λαμβάνουμε σοβαρά υπ όψιν μας. Το υδραυλικό ασανσέρ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί περιβαλλοντικά ως «βρώμικο» και αυτό γιατί λειτουργεί με λάδι το οποίο είναι ιδιαίτερα επιβλαβές για το περιβάλλον.


Νομικά...






Το 2008, άλλαξε η νομοθεσία περί ασανσέρ... Συγκεκριμένα με την κοινή υπουργική απόφαση 28425/2008, η νομοθεσία έγινε πιο αυστηρή σχετικά με τη συντήρηση και την ασφάλεια. Κάποια πράγματα για τα οικιακά ασανσέρ... Όσον αφορά την συντήρηση, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι για μονοκατοικίες είναι απαραίτητο να γίνεται κάθε δύο μήνες, ενώ για πολυκατοικίες, θα πρέπει τουλάχιστον οχτώ φορές το χρόνο το ασανσέρ μας να ελέγχεται. Οι περιοδικοί έλεγχοι στα ασανσέρ θα πρέπει να γίνονται ως εξής, κάθε έξι χρόνια για ασανσέρ μέχρι έξι ορόφους, ενώ από κει και πάνω, ο έλεγχος θα γίνεται κάθε πέντε χρόνια. Είναι υποχρεωτική η τήρηση βιβλίου συντήρησης από τον ιδιοκτήτη ή διαχειριστή, ενώ η συντήρηση θα πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 45 λεπτά κάτι που θα πρέπει να ελέγχει ο ιδιοκτήτης και πάλι. Κάτι που θα πρέπει ακόμα να σημειωθεί, είναι ότι σε περίπτωση πλημμελούς ελέγχου, μπορούν να υπάρξουν κυρώσεις στον συντηρητή.