Στο τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 2017 του περιοδικού ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ, φιλοξενεί το Α' μέρος από μια σειρά τεχνικών άρθρων του κ. Νίκου Ανδρεάδη (Διευθυντή Κατάρτισης & Πωλήσεων του ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ) που αφορούν το πρότυπο ΕΝ 50110-1 για εργασίες με κίνδυνο ηλεκτροπληξίας.
Επιπλέον στο περιοδικό γίνεται και ιδιαίτερη αναφορά στα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης του ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ που αφορούν Ηλεκτρολόγους.
To τεχνικό άρθρο του κ. Νικόλαου Ανδρέαδη
Ευρωπαϊκό πρότυπο αποτελεί το “ΕΝ 50110-1”, το οποίο έχει συνταχθεί από την Cenelec, ενώ έχει επικυρωθεί από τον ΕΛΟΤ και ως ελληνικό πρότυπο ήδη από το 2004, και δεν έχει καμία σχέση με τον κανονισμό HD 384.
Ο τρόπος με τον οποίο είναι κατασκευασμένη μια ηλεκτρολογική εγκατάσταση ρυθμίζεται από τον κανονισμό HD 384, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η απαιτούμενη ασφάλεια τόσο για τη λειτουργία της όσο και για την προστασία από την ηλεκτροπληξία κατά τη διάρκεια που χρησιμοποιούμε την ηλεκτρολογική αυτή εγκατάσταση.
Η φάση όμως εργασίας, συντήρησης ή κατασκευής όσον αφορά εργασίες που εμπεριέχουν τον κίνδυνο ηλεκτροπληξίας, ρυθμίζεται από το ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 50110-1, ο οποίος μέσα από τον αντίστοιχο κανονισμό καλύπτει όχι μόνο εργασίες ηλεκτρολογικής, αλλά και μη ηλεκτρολογικής φύσεως.
Ανάλογα με την τάση τροφοδοσίας, ο EN 50110-1 διαχωρίζει τα ηλεκτρικά κυκλώματα σε κατηγορίες και ορίζει αποστάσεις και χώρους γύρω από ένα ενεργό στοιχείο. Βάσει αυτών των διαχωρισμών καθορίζονται οι κατηγορίες των εργασιών που εμπεριέχουν κίνδυνο ηλεκτροπληξίας και επομένως τα μέτρα προστασίας που πρέπει να λαμβάνονται.
Κατηγορίες ηλεκτρικών κυκλωμάτων κατά ΕΝ 50110-1:
1. Extra Low Voltage (ELV): Για ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις των οποίων η ονομαστική τάση λειτουργίας είναι μικρότερη των 50 V AC και μικρότερη των 120 V DC.
2. Low Voltage (LV): Για ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις των οποίων η ονομαστική τάση λειτουργίας είναι μικρότερη των 1.000 V AC και μικρότερη των 1.500 V DC.
3. High Voltage (HV): Για ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις των οποίων η ονομαστική τάση λειτουργίας είναι μεγαλύτερη των 1.000 V AC και των 1.500 V DC.
Ορισμοί αποστάσεων και χώρων εργασίας απεικονίζονται στο σχήμα 1, ενώ οι αποστάσεις αυτές εξαρτώνται από το δυναμικό του ενεργού στοιχείου της εγκατάστασης και δίνονται στον πίνακα 1.
Βάσει αυτών των αποστάσεων ορίζονται οι εξής χώροι:
1. Live Working Zone:
Περιλαμβάνει όλο τον περιβάλλοντα χώρο από τα ενεργά στοιχεία της εγκατάστασης και βρίσκεται σε απόσταση ίση ή μικρότερη από την απόσταση «D1».
Η περιοχή αυτή καθορίζει το χώρο μέσα στον οποίο δεν είναι επιτρεπτή η παρουσία ατόμων και φορητού εξοπλισμού ξένων προς την εγκατάσταση. Όταν παραβιάζεται η απόσταση «D1» κατά τη διάρκεια εκτέλεσης εργασιών και το στοιχείο είναι ενεργό, η μόνη μεθοδολογία εργασίας που έχουμε να επιλέξουμε είναι η εργασία υπό τάση, είτε εάν η παραβίαση γίνεται με τμήμα του σώματος του χρήστη είτε με εργαλεία ή διατάξεις τα οποία υποβαστάζει μονωμένα ή όχι.
Είναι πράγματι αρκετές οι περιπτώσεις κατά τις οποίες παραβιάστηκε η απόσταση «D1» και θεώρησε ο ηλεκτρολόγος πως η εργασία αυτή δεν εμπεριέχει κίνδυνο ηλεκτροπληξίας και επομένως δεν έλαβε κανένα μέτρο προστασίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί η εργασία που εκτελείται σε μια απλή βολτομέτρηση.
2. Work Zone in the Vicinity:
Αυτή είναι μια περιοχή η οποία περιβάλλει τη «Live Working Zone» και το εξωτερικό όριό της μετριέται από τη θέση του ενεργού τμήματος της εγκατάστασης.
Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής είναι ότι οποτεδήποτε μπαίνει ο ηλεκτρολόγος μέσα σε αυτήν, είτε με το σώμα του είτε με εργαλεία ή διατάξεις, θα πρέπει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, ώστε να αποτρέπεται η είσοδος στην περιοχή «Live Working Zone».
Σαν παραδείγματα εργασιών αυτού του είδους μπορούν να συμπεριληφθούν επεμβάσεις αντικατάστασης δομικών στοιχείων ηλεκτρολογικών κυκλωμάτων μέσα σε πίνακα, ή ακόμη και εργασίες μη ηλεκτρολογικής φύσεως, όπως βαψίματα, καθαρισμοί, οικοδομικές εργασίες, κλάδεμα κλαδιών κλπ.
Κατά τη φάση συντήρησης ή κατασκευής, τα ενεργά τμήματα μιας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης μπορεί να είναι, κατά τη διάρκεια της εργασίας, είτε «υπό τάση» είτε «εκτός τάσης».
Ανάλογα με την κατάσταση των ενεργών τμημάτων μιας εγκατάστασης και την περιοχή μέσα στην οποία εκτελείται εργασία, αυτή χωρίζεται στις εξής κατηγορίες:
* Ηλεκτρολογική εργασία υπό τάση.
* Ηλεκτρολογική εργασία σε προσέγγιση.
* Ηλεκτρολογική εργασία εκτός τάσης.
* Μη ηλεκτρολογική εργασία, η οποία εμπεριέχει κίνδυνο ηλεκτροπληξίας.
* Συνηθισμένη εργασία.
Ανάλογα με το είδος της εργασίας που προκύπτει, διαφοροποιούνται και τα μέτρα προστασίας.
*Ο κ. Νικόλαος Ανδρεάδης είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός, διευθυντής κατάρτισης και πωλήσεων στο ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ.
Είναι πράγματι αρκετές οι περιπτώσεις κατά τις οποίες παραβιάστηκε η απόσταση «D1» και θεώρησε ο ηλεκτρολόγος πως η εργασία αυτή δεν εμπεριέχει κίνδυνο ηλεκτροπληξίας και επομένως δεν έλαβε κανένα μέτρο προστασίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί η εργασία που εκτελείται σε μια απλή βολτομέτρηση.
2. Work Zone in the Vicinity:
Αυτή είναι μια περιοχή η οποία περιβάλλει τη «Live Working Zone» και το εξωτερικό όριό της μετριέται από τη θέση του ενεργού τμήματος της εγκατάστασης.
Βασικό χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής είναι ότι οποτεδήποτε μπαίνει ο ηλεκτρολόγος μέσα σε αυτήν, είτε με το σώμα του είτε με εργαλεία ή διατάξεις, θα πρέπει να παίρνει τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, ώστε να αποτρέπεται η είσοδος στην περιοχή «Live Working Zone».
Σαν παραδείγματα εργασιών αυτού του είδους μπορούν να συμπεριληφθούν επεμβάσεις αντικατάστασης δομικών στοιχείων ηλεκτρολογικών κυκλωμάτων μέσα σε πίνακα, ή ακόμη και εργασίες μη ηλεκτρολογικής φύσεως, όπως βαψίματα, καθαρισμοί, οικοδομικές εργασίες, κλάδεμα κλαδιών κλπ.
Κατά τη φάση συντήρησης ή κατασκευής, τα ενεργά τμήματα μιας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης μπορεί να είναι, κατά τη διάρκεια της εργασίας, είτε «υπό τάση» είτε «εκτός τάσης».
Ανάλογα με την κατάσταση των ενεργών τμημάτων μιας εγκατάστασης και την περιοχή μέσα στην οποία εκτελείται εργασία, αυτή χωρίζεται στις εξής κατηγορίες:
* Ηλεκτρολογική εργασία υπό τάση.
* Ηλεκτρολογική εργασία σε προσέγγιση.
* Ηλεκτρολογική εργασία εκτός τάσης.
* Μη ηλεκτρολογική εργασία, η οποία εμπεριέχει κίνδυνο ηλεκτροπληξίας.
* Συνηθισμένη εργασία.
Ανάλογα με το είδος της εργασίας που προκύπτει, διαφοροποιούνται και τα μέτρα προστασίας.
*Ο κ. Νικόλαος Ανδρεάδης είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός, διευθυντής κατάρτισης και πωλήσεων στο ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ.
Αναρτήσεις
